Maarten Keuten Brengt Zwembad Zonder Chloor Dichterbij

Wie terugkomt van een duik in een openbaar zwembad kent het: enigszins prikkende, rode ogen en een specifieke geur op het lichaam. De oorzaken ervan zijn chloorproducten, die nodig zijn voor de desinfectie van het zwemwater. Recent Nunspeets onderzoek maakt het gebruik van chemische stoffen voor desinfectie van zwemwater in de toekomst echter overbodig. UV-licht neemt de desinfectie over.

Maarten Keuten promoveerde vorige week aan de Technische Universiteit van Delft op zijn onderzoek naar alternatieve waterbehandeling voor zwembaden. Hij combineerde bestaande technieken zo met elkaar dat water in openbare zwembaden zonder chloorbleekloog te gebruiken, toch bacterievrij kan zijn. ,,Waarom dat belangrijk is? Chloorbleekloog is een chemische stof en kan mede zorgen voor irritatie van bijvoorbeeld luchtwegen of huid. Hoewel de hoeveelheid chloor in zwemwater zeker niet ongezond is, is het altijd beter om met zo min mogelijk chemische stoffen in aanraking te komen’’, vertelt de kersverse doctor.

Maarten Keuten (46)
Maarten Keuten woont in Hoogland en werkt sinds 1996 bij Hellebrekers Technieken in Nunspeet als, opleider, adviseur en trouble shooter. Hij rondde in het verleden een studie af tot ingenieur drinkwatertechnologie aan de TU Delft.

Keuten werkte aan dezelfde universiteit ongeveer twaalf jaar aan zijn studie naar de alternatieve waterbehandeling voor zwembaden. Op vrijdag 9 november verdedigde hij zijn proefschrift met succes, waarmee hij de graad van doctor kreeg.

Ingenieur
De civiel ingenieur drinkwatertechnologie van zwembadenproducent Hellebrekers  Techniekenin Nunspeet, vroeg zich al jaren af waarom het zwemwater niet dezelfde kwaliteit kan hebben als drinkwater. ,,De vraag borrelde op tijdens het tandenpoetsen in Frankrijk. Daar proef je de smaak van chloor. In Nederland is het drinkwater van een betere kwaliteit, waardoor het zonder chloor kan. Hier worden andere technieken gebruikt voor de desinfectie van drinkwater.’’

Om uit te vinden of zwemwater ook zonder chloor gedesinfecteerd kan worden, ging Keuten op onderzoek uit. Eerst vogelde hij uit wat er gebeurt als er iemand in het water springt. Welke bacteriën brengt dat met zich mee en hoeveel moet er dus op welke wijze gezuiverd worden? Zweet, schilfers, vezels, haren en zelfs poep- en plasbacteriën. ,,We hebben mensen gewoon in douchecabines gezet en het douchewater opgevangen.’’

Filters
In tweede instantie ging hij aan de slag om alle vervuilende elementen aan te pakken. Zonder chloorbleekloog. ,,Met een fijnmazige filter voor de onopgeloste deeltjes, met goede bacteriën die opgeloste stoffen te lijf gaan en met een UV-filter in plaats van chloorbleekloog.’’ Bekend is dat UV-licht de giftigheid van zware metalen kan tegengaan. Het doodt bacteriën af. ,,Anders dan chloorbleekloog - dat door aanwezigheid van vrij chloor in elke druppel zorgt voor desinfectie - moet in een zwembad met UV-desinfectie elke druppel water naar die lampen geleid worden. Ik heb een systeem bedacht om dat, met de combinatie van biologische filtratie, ultrafiltratie en UV-desinfectie, te doen. Zonder chloor.’’ En het blijkt te werken.

Chloorvrije zwembaden
Chloorvrije openbare zwembaden bestaan in Nederland nog niet en zijn zelfs bij wet verboden. Wel bestaan er zwemvijvers en kleine privébaden die het af kunnen zonder chloor als desinfectiemiddel.

Veel zwembaden in Nederland krijgen al niet meer chloorbleekloog aangeleverd, maar slechts zout. Het zout wordt vervolgens in een mini-fabriekje in het zwembad verwerkt tot chloorbleekloog waarmee het zwemwater wordt gedesinfecteerd.

De wetenschap is er dank zij Keuten nu dat UV-licht nagenoeg hetzelfde kan uitrichten op zwemwater als chloorbleekloog. Met een proefopstelling tijdens zijn promotie toonde Keuten dat aan. Echter, een systeem bedenken voor een (groot) zwembad is een tweede. Keuten: ,,Om te desinfecteren met UV-licht is veel meer stroom nodig dan bij  chloor. Het duurt langer om het water langs de lamp te pompen. Grof geschat twee keer zo lang. Maar... elektriciteit kan natuurlijk steeds beter duurzaam opgewekt worden.’’

Werkgever
En daarbij komt de werkgever van Keuten, Hellebrekers Technieken, in beeld. Hellebrekers is gespecialiseerd in zwembaden aanleggen en alle installatietechnieken daaromheen. Het perfectioneren en duurzamer maken van de installatiesystemen staat hoog in het vaandel bij Hellebrekers. En hoe mooi zou het zijn als het in de nabije toekomst een zwembad kan aanleggen waarin niet de chemische stof chloor meer hoeft te worden gebruikt? Het verklaart waarom Hellebrekers Keuten alle ruimte gaf om zijn onderzoek in samenwerking met de TU Delft uit te voeren.

Rob de Bie, manager Ontwerp en Realisatie bij Hellebrekers: ,,Wij zijn superblij met de bevindingen van Maarten. Het geeft inzicht in wat er voor een chemische reacties zijn in een zwembad. Een chloorvrij zwembad zou uniek zijn. Wij kunnen nu aan de slag met een installatie die zo kan worden afgestemd dat een chloorvrij zwembad ontstaat, met zo min mogelijk energieverbruik. Het zal nog wat tijd vergen voor het zover is, maar het kan.’’

Hellebrekers Technieken
Hellebrekers Technieken is gevestigd in Nunspeet en heeft vier servicelocaties elders in Nederland en België. Het bedrijf heeft een jaaromzet van circa dertig miljoen euro. Pakweg 22,5 miljoen komt voort uit de tak Installatietechniek zwembaden, de overige 7,5 miljoen euro komt voort uit de tak industriële automatisering.

Hellebrekers is verantwoordelijk voor zeventig à tachtig procent van de nieuwbouw zwembaden in Nederland. Behalve de installatie, verricht het bedrijf ook het onderhoud en renovatie. Hellebrekers is gespecialiseerd in de energietak. Manager Rob de Bie: ,,Wij voorspellen en garanderen het energieverbruik van onze zwembaden voor dertig jaar.''

Bij Hellebrekers werken 215 mensen. Tachtig werknemer in de industriële automatisering, vijftien mensen op overhead en de rest in zwembadinstallatietechniek.

Maarten Keuten promoveerde vorige week aan de Technische Universiteit van Delft op zijn onderzoek naar alternatieve waterbehandeling voor zwembaden. Hij combineerde bestaande technieken zo met elkaar dat water in openbare zwembaden zonder chloorbleekloog te gebruiken, toch bacterievrij kan zijn. ,,Waarom dat belangrijk is? Chloorbleekloog is een chemische stof en kan mede zorgen voor irritatie van bijvoorbeeld luchtwegen of huid. Hoewel de hoeveelheid chloor in zwemwater zeker niet ongezond is, is het altijd beter om met zo min mogelijk chemische stoffen in aanraking te komen’’, vertelt de kersverse doctor.

Maarten Keuten (46)
Maarten Keuten woont in Hoogland en werkt sinds 1996 bij Hellebrekers Technieken in Nunspeet als, opleider, adviseur en trouble shooter. Hij rondde in het verleden een studie af tot ingenieur drinkwatertechnologie aan de TU Delft.

Keuten werkte aan dezelfde universiteit ongeveer twaalf jaar aan zijn studie naar de alternatieve waterbehandeling voor zwembaden. Op vrijdag 9 november verdedigde hij zijn proefschrift met succes, waarmee hij de graad van doctor kreeg.

Ingenieur
De civiel ingenieur drinkwatertechnologie van zwembadenproducent Hellebrekers  Techniekenin Nunspeet, vroeg zich al jaren af waarom het zwemwater niet dezelfde kwaliteit kan hebben als drinkwater. ,,De vraag borrelde op tijdens het tandenpoetsen in Frankrijk. Daar proef je de smaak van chloor. In Nederland is het drinkwater van een betere kwaliteit, waardoor het zonder chloor kan. Hier worden andere technieken gebruikt voor de desinfectie van drinkwater.’’

Om uit te vinden of zwemwater ook zonder chloor gedesinfecteerd kan worden, ging Keuten op onderzoek uit. Eerst vogelde hij uit wat er gebeurt als er iemand in het water springt. Welke bacteriën brengt dat met zich mee en hoeveel moet er dus op welke wijze gezuiverd worden? Zweet, schilfers, vezels, haren en zelfs poep- en plasbacteriën. ,,We hebben mensen gewoon in douchecabines gezet en het douchewater opgevangen.’’

Filters
In tweede instantie ging hij aan de slag om alle vervuilende elementen aan te pakken. Zonder chloorbleekloog. ,,Met een fijnmazige filter voor de onopgeloste deeltjes, met goede bacteriën die opgeloste stoffen te lijf gaan en met een UV-filter in plaats van chloorbleekloog.’’ Bekend is dat UV-licht de giftigheid van zware metalen kan tegengaan. Het doodt bacteriën af. ,,Anders dan chloorbleekloog - dat door aanwezigheid van vrij chloor in elke druppel zorgt voor desinfectie - moet in een zwembad met UV-desinfectie elke druppel water naar die lampen geleid worden. Ik heb een systeem bedacht om dat, met de combinatie van biologische filtratie, ultrafiltratie en UV-desinfectie, te doen. Zonder chloor.’’ En het blijkt te werken.

Chloorvrije zwembaden
Chloorvrije openbare zwembaden bestaan in Nederland nog niet en zijn zelfs bij wet verboden. Wel bestaan er zwemvijvers en kleine privébaden die het af kunnen zonder chloor als desinfectiemiddel.

Veel zwembaden in Nederland krijgen al niet meer chloorbleekloog aangeleverd, maar slechts zout. Het zout wordt vervolgens in een mini-fabriekje in het zwembad verwerkt tot chloorbleekloog waarmee het zwemwater wordt gedesinfecteerd.

De wetenschap is er dank zij Keuten nu dat UV-licht nagenoeg hetzelfde kan uitrichten op zwemwater als chloorbleekloog. Met een proefopstelling tijdens zijn promotie toonde Keuten dat aan. Echter, een systeem bedenken voor een (groot) zwembad is een tweede. Keuten: ,,Om te desinfecteren met UV-licht is veel meer stroom nodig dan bij  chloor. Het duurt langer om het water langs de lamp te pompen. Grof geschat twee keer zo lang. Maar... elektriciteit kan natuurlijk steeds beter duurzaam opgewekt worden.’’

Werkgever
En daarbij komt de werkgever van Keuten, Hellebrekers Technieken, in beeld. Hellebrekers is gespecialiseerd in zwembaden aanleggen en alle installatietechnieken daaromheen. Het perfectioneren en duurzamer maken van de installatiesystemen staat hoog in het vaandel bij Hellebrekers. En hoe mooi zou het zijn als het in de nabije toekomst een zwembad kan aanleggen waarin niet de chemische stof chloor meer hoeft te worden gebruikt? Het verklaart waarom Hellebrekers Keuten alle ruimte gaf om zijn onderzoek in samenwerking met de TU Delft uit te voeren.

Rob de Bie, manager Ontwerp en Realisatie bij Hellebrekers: ,,Wij zijn superblij met de bevindingen van Maarten. Het geeft inzicht in wat er voor een chemische reacties zijn in een zwembad. Een chloorvrij zwembad zou uniek zijn. Wij kunnen nu aan de slag met een installatie die zo kan worden afgestemd dat een chloorvrij zwembad ontstaat, met zo min mogelijk energieverbruik. Het zal nog wat tijd vergen voor het zover is, maar het kan.’’

Hellebrekers Technieken
Hellebrekers Technieken is gevestigd in Nunspeet en heeft vier servicelocaties elders in Nederland en België. Het bedrijf heeft een jaaromzet van circa dertig miljoen euro. Pakweg 22,5 miljoen komt voort uit de tak Installatietechniek zwembaden, de overige 7,5 miljoen euro komt voort uit de tak industriële automatisering.

Hellebrekers is verantwoordelijk voor zeventig à tachtig procent van de nieuwbouw zwembaden in Nederland. Behalve de installatie, verricht het bedrijf ook het onderhoud en renovatie. Hellebrekers is gespecialiseerd in de energietak. Manager Rob de Bie: ,,Wij voorspellen en garanderen het energieverbruik van onze zwembaden voor dertig jaar.''

Bij Hellebrekers werken 215 mensen. Tachtig werknemer in de industriële automatisering, vijftien mensen op overhead en de rest in zwembadinstallatietechniek.

proefschrift Maarten Keuten: Alternative pool water treatment and the in fluence of swimmers on pool water quality